Next Page

Isethulo

Ngcingci kaNdoyi! Nansi iSichazamazwi SesiNdebele hlabezulu. Siqhobozela ngomqala kamakoti omutsha okade elindelwe ngabomvu. Ngilokuthokoza okukhulu ukwethula lesi Sichazamazwi SesiNdebele . Amahlabezulu abekhala ezimaconsi esifisa, esilangazelela, esifuna lesi sichazamazwi. Sizikile. Silomnkantsho. Yisiphalakazi solwazi lwamabala ayinsika yolimi lwesiNdebele.

Umfundi obesenwaya ubuchopho edinga ingcazelothile yamabala olimini lwesiNdebele, uzathapha atshiye. Isikhwicamfundo olimini lwesiNdebele ebesijama sesibhajiwe, sidingisisa ngalolulimi, sizanatha sikholwe emthonjeni walesisichazamazwi. Abadala bathi kusinwa kudedelwana. Kodwa okaPelling utshitshimbe watshaya ingquzu ngomzamo wakhe othi, A Practical Ndebele Dictionary , aze aphose aqhunsuka amahlwayi, zaphose zaqamuka izikeyi. Uyabongeka umsebenzi wakhe ngoba wahlahla indlela ngogwalo lwakhe lolu olimini lwesiNdebele. Loba kunjalo, bekulokusilela ngendlela emangalisayo.

Giya hlabezulu ngombono wabantwana besizwe, abale ukugodla ulwazi abaluquketheyo. Zintshantshu olimini lwesiNdebele. Sibatshayela ihlombe bonke ngoba bafake amakhanda ndawonye, baphuma ijumo, baqoqa amabala abawajimbileyo; bahlinza, bakhama, bacubungula kwaze kwaphuma lesisichazamazwi. Linyathelo elikhulu leli abalithetheyo bekhokhelwa nguMnumzana uSamukele Hadebe, esekelwa liqembu eliloTommy Matshakayile-Ndlovu, uKarren Dube, uStephen J. Mhlabi, uJesta Masuku, loLanga Khumalo. Banengi njalo abangene indima ivele isihlatshiwe, labo bathulula amandla abo onke kanye ledlabuzane elenze iqoqo lalesi sichazamazwi liphumelele. Laba ngabanjengoMandlenkosi Maphosa, uVezumuzi Ndlovu, uThulani Dube labanye abanengi esingeke sibabalise sibaqede. Sithi, lakusasa lingadinwa bantu abahle. Ingoma ivele imnandi ngokuqakezelwa.

Sibonga kakhulukazi inhlanganiso eziphe imali eyiyona eyenze umsebenzi wathi lothu, waqhutshwa, waze waphutsha ngokuphumelela. Bazadunyiswa ngokupheleleyo oluhlwini lokubonga.

Isichazamazwi SesiNdebele ngesenu hlabezulu. Nathani ligave, luphile ulimi lwesiNdebele.

 

Barbara Nkala